نوسازی و عمران شهری
در سال 1347 به منظور تامین هزینه‌های مربوط به توسعه معابر، ایجاد پارک‌ها، میدان‌ها و طرح‌های عمرانی، قانون نوسازی و عمران شهری تصویب شد که به موجب آن، شهرداری‌ها به عنوان مسئول این امر موظف به دریافت عوارض از مردم در قبال برنامه‌های اجرایی و نقشه‌های جامع شهری شد. این عوارض که یکی از مهمترین منابع درآمد شهرداری‌ها می‌باشد، تمامی‌خانه‌ها و اراضی را شامل می‌شود. مبلغ عوارض توسط شهرداری، در زمان سند زدن ملک و یا انتقال آن براساس معیارهای تعیین شده محاسبه و از مالکین دریافت می‌شود. باید توجه داشت که تمامی‌افراد موظف به پرداخت مبالغ تعیین شده می‌باشند و در غیر اینصورت علاوه بر جریمه، اجازه ساخت و ساز و یا انتقال سند داده نمی‌شود.
لازم به ذکر است تمامی‌قوانین مربوط به عوارض نوسازی و عمران شهری توسط مجلس شورای اسلامی‌و مجلس تشخیص مصلحت نظام تدوین و ارائه می‌شود.
انواع عوارض شهرداری
عوارض نوسازی و عمران شهری
این عوارض که فروردین هر سال اعلام می‌شود مربوط به تمامی‌خانه و اراضی بوده و تا پایان همان سال مهلت پرداخت دارد. در صورت عدم پرداخت عوارض تعیین شده، در مدت مقرر افراد و ساختمان مربوطه مشمول 9 درصد جریمه دیکرد می‌شوند که به مبلغ قبلی اضافه خواهد شد.
اما درصورتی که افراد در همان سال نسبت به پرداخت عوارض ساختمان خود اقدام کنند، مشمول 10 درصد تخفیف خوش حسابی خواهند شد.
عوارض مدیریت خدمات پسماند
مدیریت جمع آوری و دفع پسماند‌ها در تمامیشهرها به عهده شهرداری‌ها می‌باشد. به همین سبب به منظور خدمات رسانی در شهرها عوارض مدیریت خدمات پسماند از مردم دریافت می‌شود که بر اساس معیارهای زیر تعیین و محاسبه می‌گردد.
- قیمت پایه
- ارزش منطقه ای
- مساحت
عوارض کسب و پیشه
این نوع از عوارض مربوطه به مغازه‌ها یا واحد‌های تجاری می‌باشد که در ابتدای کار و زمان افتتاح واحد مربوطه و سپس بطور سالانه از کاسبان دریافت می‌شود و در صورت عدم پرداخت عوارض به اتحادیه‌های مربوطه گزارش و توسط آنها پیگیری خواهد شد.
عوارض نوسازی برای شهرهای مختلف متفاوت بوده و بر اساس فرمول‌هایی مشخص تعیین می‌شود. فرمول‌های محاسبه عوارض را وزارت کشور تعیین کرده و پس از ابلاغ آن توسط شوراهای اسلامی‌بررسی و تایید می‌شود. همانطور که ذکر شد مبلغ عوارض ساختمان‌ها و یا اراضی، در شهرهای مخلتف متفاوت می‌باشد و اساس تعیین آن ارزش منطقه‌‌‌ای املاک یا همان ضریب p می‌باشد که با افزایش و یا کاهش آن در شهرهای مختلف، مبلغ عوارض مربوطه تغییر خواهد کرد.
اما در مجموع در تمامیشهرها معیارهای تعیین ارزش ملک و یا زمین مشابه بوده و شامل موارد زیر است:
- تعیین موقعیت ملک، در دفترچه ارزش معاملاتی دارایی
- مساحت زمین
- پهنه ملک
- مساحت جبهه و پشت جبهه(تا سال 91)
- مشخصات ساختمان شامل سن ساختمان، تعداد طبقات، متراژ، نوع کاربری و...
فرمول محاسبه عوارض شهرداری
عوارض شهرداری برای زمین و ملک، به یک شکل محاسبه شده و تنها در فرمول مربوطه بایستی ارزش ساختمان( اعیان) و یا ارزش زمین(عرصه) را درج کرد. اما باید توجه داشت که در صورت دیرکرد پرداخت به مبلغ بدست آمده، 9 درصد جریمه افزوده می‌شود و در صورت پرداخت به موقع 10 درصد از آن کم می‌شود.
% 1.5 × ارزش ملک = عوارض نوسازی
ارزش زمین + ارزش ساختمان = ارزش ملک
قیمت منطقه‌‌‌ای × مساحت زمین = ارزش زمین
(قیمت بنا × % 30 ارزش معبر) × مساحت مشمول ساختمان = ارزش ساختمان
عدم پرداخت عوارض شهرداری
علاوه بر جریمه‌های سالیانه که در بالا به آن اشاره شد، در صورت پرداخت نشدن عوارض و بالا رفتن بدهی فرد، این موضوع به شرکت برق اطلاع داده شده و این شرکت با ارسال اخطاریه، مدت 2 ماه به فرد مورد نظر فرصت پرداخت داده و در صورت پرداخت نشدن عوارض تعیین شده برق ملک مربوطه قطع خواهد شد. در مواردی نیز ملک مربوطه به منظور تامین هزینه‌های عوارض مصادره خواهد.